Nàng tiên Gạo

Nội dung của bài

Nàng tiên gạo

Nàng tiên gạo: Hai mẹ con nhà nghèo nhưng tốt bụng

Ngày xưa, có một nhà nghèo. Người cha không may lâm bệnh nặng qua đời. Nhà chỉ còn hai mẹ con. Người mẹ già yếu, không còn đi nương làm rẫy được nữa.

Mọi việc trong nhà đều trông cậy vào một mình cô con gái. Cô gái thương mẹ lắm. Buổi sáng cô vào rừng hái quả, ra rẫy gieo hạt, buổi chiều cô xuống suối bắt cá. Suốt ngày cô chăm chỉ làm lụng nuôi mẹ già.

Năm ấy hạn hán to. Nước dưới sông suối cạn khô. Lúa trên nương cháy sém, không mọc được. Chim muông, thú rừng khát nước đều bỏ đi phương khác kiếm sống. Người đói chạy ăn nhao nhắc khắp nơi.

Nhà nghèo, chỉ còn ít gạo dành nấu cháo cho mẹ, nhưng thấy bà con trong buôn nhiều người không còn nước uống cầm hơi, cô gái nói với mẹ:

– Chẳng may phải khi đói kém thế này, con thấy không đành tâm! Thôi thì mẹ con mình chia cho mỗi người chút gạo ăn qua ngày.

Bà mẹ âu yếm nhìn con, nói:

– Mẹ cũng nghĩ như con vậy. Con mang gạo cho mọi người nhanh lên!

Cô gái vâng lời mẹ, mang hết thóc gạo chia cho mọi nhà. Còn hai mẹ con lại bữa rau bữa cháo qua ngày.

Nàng tiên gạo: Lão nhà giàu tham lam

Trong buôn bấy giờ có một lão nhà giàu. Nghe nói ngày trước lão cũng nghèo đói lắm.

Có lần, lão đi đường, tình cờ gặp một bà cụ nằm ven đường, thều thào run rẩy giơ bát xin ăn. Lão lấy ống cơm ra sẻ cho bà cụ non rửa bát.

Hôm ấy, khi trở về nhà, lão vô cùng ngạc nhiên thấy cạnh bếp có một thùng thóc đầy ắp.

Rồi mùa đến, nương lúa nhà lão vàng rực, trĩu bông. Thóc đổ vào bồ không kịp đếm. Mấy năm liền, nương rẫy nhà lão được mùa, lão trở lên giàu có nhất vùng.

Nhưng khi đã thừa mứa của cải, lão bỗng đổi tính đổi nết, sinh ra tham lam, độc ác.

Trong nhà lão lúc nào cũng có rất đông người làm thuê. Lão bắt họ làm quần quật suốt ngày nhưng chỉ cho ăn đói mặc rách.

Gặp lúc đói kém, người đến xin làm thuê càng đông. Lão mừng thầm trong bụng: “Phen này ta vớ bẫm!”. Rồi lão bắt mọi người đi phá thêm rẫy, tra thêm ngô, lúa. Ruộng nương nhà lão ngày một trải rộng mãi ra.

Một hôm lão đi thăm rẫy, gặp cô gái đang đào củ mài về nuôi mẹ. Thấy cô gái nhanh nhẹn, chăm chỉ, lão lấy lời ngon ngọt bảo cô: “Về làm cho ta thì được ăn no, được cơm nuôi mẹ”.

Nhưng rồi lão lật lọng nuốt lời. Mỗi ngày lão chỉ cho cô ăn một bát cơm độn với bao nhiêu ngô sắn.

Lão bắt cô làm việc từ sáng sớm tinh mơ cho đến khi mặt trời xuống núi đi ngủ, mắt người không nhìn rõ đường đi nữa mới được nghỉ.

Mỗi ngày cô chỉ ăn nửa bát cơm, còn nửa bát gói lá mang về cho mẹ. Bà cụ cũng chỉ ăn mấy miếng, còn lại chia cho đám trẻ con trong bản mỗi đứa một tí.

Ban đêm, lão nhà giàu bắt cô gái nằm cạnh những quây thóc để canh chuột cho lão.

Nàng tiên gạo: Sự trừng phạt của nàng tiên Gạo

Một đêm, cô gái vừa chợp mắt, bỗng thoáng nghe có tiếng thở dài, rồi có một giọng nói dịu dàng văng vẳng đến tai cô:

– Con gái ngoan, con đói lắm phải không!

Cô gái khẽ trả lời:

– Con ngủ thì quên đó mà!

Cô lại thoáng nghe thấy tiếng thở dài và giọng nói lúc nãy lại vẳng đến:

– Ta là tiên Gạo đây. Ta đã nhầm khi giúp cho lão keo bần kia, có của mà không biết thương người. Để xem lão có giàu mãi được không?

Khi các lương lúa đã vàng ươm, chỉ còn đợi gặt, lão chủ liền trở mặt, bảo những người làm thuê:

– Nhà ta hết việc rồi. Các người xem có nơi nào mướn thì tới đó mà làm.

Lão nói rồi xua mọi người đi, không trả cho họ xu nào. Cô gái lại vào rừng đào củ mài, hái măng, hái nấm, tần tảo nuôi mẹ.

Năm ấy, sau kỳ đại hạn, trời lại mưa thuận gió hòa, khắp nơi đều được mùa. Thế mà nước ở đâu bỗng ào tới, tràn ngập đất đai của lão nhà giàu, bao nhiêu lúa má trên nương dưới ruộng của lão bị lũ cuốn sạch trơn.

Đến mùa nương sau, lào đi gọi người làm, nhưng không ai đến. Họ bảo nhau tránh xa lão tham lam, keo kiệt. Một mình lão thì chẳng gieo nổi một hạt thóc xuống đất. Nương rẫy nhà lão khô cằn, trơ khấc dưới nắng gió. Thóc để dành trong cót nhà lão không cánh mà bay hết. Lão trở nên khánh kiệt, không còn nổi một bát cơm ăn.

Nàng tiên gạo: Phần thưởng của nàng tiên Gạo

Còn cô gái, một hôm đi hái măng, vừa ra đến cửa rừng thì gặp bà lão ăn mày. Bà cụ run lẩy bẩy vì rét, miệng rên hừ hừ:

– Tôi… mệt…! … Tôi… đói…!

Cô gái vội vàng vơ lá đốt lửa sưởi, nướng măng cho bà cụ ăn. Bà cụ nhai ngon lành hết cái măng, rồi lại kêu khát nước. Cô gái nhanh nhẹn xách ống vầu ra suối lấy nước cho bà uống.

Khi cô mang ống nước trở lại thì không thấy bà cụ đâu. Chỗ bà cụ nằm chỉ còn một cái gùi không.

Cô gái đành đeo gùi về, định đem trả bà cụ, nhưng không hôm nào cô gặp lại bà nữa. Cô đành cất gùi lên gác bếp. Kỳ lạ thay, từ đó mỗi hôm đi làm về, cô lại thấy trong gùi có đầy thóc. Thì ra đó là những hạt ngọc nuôi sống người mà bà tiên đã ban tặng cho cô.

Cô gái mang thóc đến buôn gần bản xa, chia cho mọi người làm giống, khiến nương rẫy nhà nào cũng tốt tươi. Dân trong bản chả bao giờ biết cái đói cái rét nữa.

Từ các già làng đến đám trẻ con, ai cũng tấm tắc khen: Bà cụ có cô con gái vừa đẹp người lại đẹp nết.

Câu chuyện Nàng tiên gạo
Nguồn: Truyện cổ Việt Nam, tập 1, NXB Văn Học – 1983